Kiến đạn hay còn được gọi là kiến viên đạn (tên khoa học: Paraponera Cavata) là một loài côn trùng sống ở trong những cánh rừng mưa nhiệt đới. Loài kiến được đặt tên như vậy bởi vết cắn gây đau khủng khiếp cho nạn nhân (giống như bị bắn bởi một viên đạn).
Thông tin về loài Kiến đạn
Tên gọi chung là kiến đạn (Bullet Ant)
Tên gọi khác: kiến 24 giờ (vì vết đau kéo dài tới 24 giờ), kiến Conga, hay là kiến thợ săn khổng lồ nhỏ, kiến nhọt.
- Tên khoa học là Paraponera Clavata.
- Kích thước: từ 18 – 30 mm.
- Dinh dưỡng: mật hoa và những loài côn trùng chân khớp nhỏ.
- Tuổi thọ trung bình: 90 ngày (kiến thợ), còn kiến chúa sống lâu hơn.
- Môi trường sống: rừng nhiệt đới ở khu vực Trung và Nam Mỹ.
- Tình trạng bảo tồn: Loài kiến này it được quan tâm.
- Giới: động vật
- Ngành: chân khớp
- Lớp: côn trùng
- Bộ: bộ cánh màng
- Họ: kiến (Formicidae)
Sự thật về kiến đạn: vết đốt của loài kiến này là một vết đốt đau đớn và dai dẳng nhất trong bất cứ loài côn trùng nào. Cơn đau được so sánh ngang với việc bị bắn bởi viên đạn, và chỉ hết đau sau 24 giờ.
Loài kiến này có nhiều tên gọi khác nhau. Ở Venezuela, nó được gọi với cái tên là “kiến 24 giờ” vì cơn đau của vết cắn có thể kéo dài dai dẳng nguyên cả ngày. Ở Brazil, kiến được gọi là formigão-preto hay là “kiến đen lớn”. Người Mỹ đã gọi chúng bằng cái tên “kẻ gây vết thương sâu sắc.” Bằng bất cứ cái tên nào, con kiến này cũng đều rất đáng sợ và cần phải cẩn thận khi đi vào những khu vực có chúng.
Đặc điểm và môi trường sống
Chúng có chiều dài 18 – 30 mm (đối với kiến thợ). Chúng là những con kiến màu đỏ đen với một bộ hàm lớn (giống cái kẹp kìm) có thể nhìn thấy được. Kiến chúa lớn hơn một chút so với kiến thợ.
Chúng sống trong những cánh rừng mưa nhiệt đới ở khu vực Trung & Nam Mỹ, Honduras, Nicaragua, Costa Rica, Venezuela, hay Colombia, Ecuador, Peru, Bolivia và Brazil. Chúng thường xây dựng tổ trong các gốc cây, để chúng có thể cất trữ thức ăn an toàn. Mỗi tổ sẽ có tới vài trăm con kiến.
Dinh dưỡng và kẻ thù
Thức ăn của kiến đạn là mật hoa và động vật chân đốt nhỏ. Một con mồi đã từng là món ưa thích của chúng – bướm thủy tinh (Greta oto) giờ đây nó đã phát triển để tạo ra ấu trùng có mùi vị khó chịu đối với chúng.
Ruồi Phorid (tên khoa học: Apocephalus paraponerae) là một loài ký sinh trùng sống trên những chú kiến bị thương. Kiến thợ bị thương mà bị ruồi Phorid ký sinh sẽ tấn công với những con kiến khác trong tổ. Vết thương của kiến thợ luôn thu hút ruồi Phorid, khiến chúng đẻ trứng ngay trong vết thương của con kiến. Một con kiến bị thương có thể chứa số lượng lên tới 20 ấu trùng ruồi.
Loài côn trùng cắn đau và khó chịu nhất
Chúng không hề hung hăng. Chúng chỉ tức giận khi bị bạn cố tình kích động chúng. Khi đốt, con kiến sẽ giải phóng hóa chất báo hiệu để những con kiến khác trong vùng lân cận đến đốt nhiều lần hơn. Đây là loài kiến cắn đau nhất trong tất cả mọi loại côn trùng nào, theo chỉ số Đau Schmidt. Cơn đau được mô tả là mù, đau điện, và có thể so sánh với việc bị bắn bằng súng.
Hai loài côn trùng khác, đó là ong bắp cày ký sinh trên nhện Tarantula và ong bắp cày chiến binh cũng có thể so sánh được với loài kiến này. Tuy nhiên, cơn đau của ong bắp cày ký sinh thì chỉ kéo dài chưa đầy 5 phút, còn ong bắp cày chiến binh kéo dài tới 2 giờ. Thế nhưng, cơn đau đớn của kiến đạn lại kéo dài đến tận 12 đến 24 giờ.
Độc tố trong nọc độc chủ yếu là Poneratoxin. Poneratoxin là một peptide gây độc thần kinh nhỏ và làm ngưng hoạt động các kênh ion natri có điện áp trong cơ xương. Từ đó, nó sẽ ngăn chặn sự truyền khớp thần kinh trong hệ thần kinh trung ương. Ngoài cơn đau dữ dội, nọc độc này cũng tạo ra tình trạng tê liệt tạm thời và không kiểm soát được.
Các triệu chứng khác như buồn nôn, nôn, sốt và cả rối loạn nhịp tim. Phản ứng dị ứng với nọc độc của kiến là rất hiếm. Trong khi Poneratoxin không hề gây tử vong cho con người, nó làm tê liệt hoặc là giết chết các loài côn trùng khác. Poneratoxin là một ứng cử viên sáng giá để con người sử dụng như một thuốc trừ sâu sinh học.
Nên làm gì khi bị kiến đạn cắn?
Nếu đi vào khu vực phân bố của chún g. Cách dễ nhất để bạn ngăn chặn chúng tấn công là mang giày bốt đế cao. Nếu bị quấy rầy, sự tự vệ đầu tiên của chúng sẽ là phát ra mùi hương cảnh báo. Nếu mối đe dọa vẫn tồn tại, thì kiến sẽ cắn và bám chặt vào mục tiêu bằng cặp kìm của chúng. Bạn có thể phủi tay nhằm để loại bỏ chúng hoặc dùng nhíp.
Trong trường hợp nếu như bị đốt, điều đầu tiên là bạn cần loại bỏ con kiến khỏi nạn nhân. Thuốc kháng Histamine, kem Kydrocortisone và những loại gạc lạnh có thể giúp bạn làm giảm sưng và tổn thương mô ở chỗ bị đốt.
Thuốc giảm đau theo toa cần được yêu cầu để giải quyết cơn đau. Nếu không được điều trị, hầu hết những vết đốt của chúng sẽ tự hết, mặc dù cơn đau này có thể kéo dài trong một ngày và sự đau đớn khủng khiếp sẽ được gây ra cho nạn nhân.
Kết luận
Trên đây là những thông tin về kiến đạn và cách sơ cứu khi bị kiến cắn. Hy vọng những thông tin này sẽ hữu ích đối với bạn.
